Als eerbetoon zijn de lichtjes op de Eiffeltoren in Parijs donderdagavond om klokslag 20.00 uur gedoofd. Uit respect voor de slachtoffers van de aanslag op de redactie van Charlie Hebdo werd de karakteristieke toren in het donker gezet.

Tegelijk betoogden opnieuw duizenden mensen op de Place de la République in de Franse hoofdstad om steun te betuigen aan de slachtoffers en nabestaanden. De burgemeester van de Franse hoofdstad, Anne Hidalgo, had opgeroepen tot de bijeenkomst.

Duizenden op de been

Ook in andere Franse steden waren opnieuw honderden en soms duizenden mensen op de been om te betogen voor de vrijheid van meningsuiting en tegen het geweld dat woensdag twaalf mensen het leven kostte.

In Nederland hebben tienduizenden mensen donderdagavond in plaatsen in heel het land hun afschuw geuit over de terreuraanslag. Zo kwamen op en rond de Dam in Amsterdam ongeveer 18.000 demonstranten bij elkaar. Op de Dam stonden grote schermen, waarop beelden uit Parijs en cartoons te zien waren.

Rutte: barbaarse aanslag

Premier Mark Rutte sprak tijdens de betoging over ,,een barbaarse aanslag die ons allemaal raakt”. Hij had het over een ,,laffe moord” op ,,twaalf poortwachters van de vrijheid”. Rutte noemde de vrijheid van meningsuiting ,,de kern van echte vrijheid” en ,,het ultieme bewijs van onze beschaving”. De Amsterdamse politiechef Pieter-Jaap Aalbersberg verklaarde ten overstaan van de menigte: ,,De kille executie van onze Franse collega’s, bezig met het bewaken van onze veiligheid, maakt me woedend.”

Onder de aanwezigen waren veel politieagenten en veel journalisten. Burgemeester Eberhard van der Laan zei: ,,Als één Charlie staan we hier. Moed is niet de afwezigheid van angst, maar het kunnen overwinnen van angst. En wij zullen iedere angst overwinnen. Wij zullen niet wijken, geen millimeter, nooit, en daarom staan we hier.''

Aboutaleb: pen sterkste wapen

In Rotterdam zei burgemeester Ahmed Aboutaleb: ,,Wij zijn hier omdat de pen en het potlood uiteindelijk de sterkste wapens zijn. Het slechtste wat we nu kunnen doen, is voldoen aan de verwachting van die terroristen: dat we haat en wraakgevoelens tussen bevolkingsgroepen toelaten in onze harten. Rotterdam, de meest internationale stad van Nederland, neemt vandaag stelling tegen deze laffe moord op journalisten en politiemensen. We zijn hier om de Parijzenaars en de Fransen te laten weten dat we met hen meeleven.'' Hij richtte zich ook even in het Frans tot de Fransen.

Burgemeester Jozias van Aartsen van Den Haag sprak tijdens een betoging op het Plein: ,,Vandaag zijn wij hier bijeen, verenigd in onze afschuw over wat in Parijs is gebeurd. In hechte verbondenheid met Frankrijk en de Franse bevolking.''

Hoofdverdachten nog altijd voortvluchtig

Chérif (32) en Said Kouachi (34), de twee hoofdverdachten van de moorden bij het Franse tijdschrift Charlie Hebdo, zijn een etmaal na de aanslag nog altijd voortvluchtig. Terwijl de politie met duizenden manschappen op de broers jaagt, komen steeds meer details over hen naar buiten. Vooral over Chérif.

De broers zijn kinderen van Algerijnse migranten. Ze werden geboren in Parijs, maar groeiden volgens Franse media op in een weeshuis in Rennes. Vooral Chérif is een bekende van de autoriteiten. Hij begeeft hij zich al jaren in militante islamistische milieus. Kouachi heeft een gevangenisstraf uitgezeten voor het ronselen van strijders tegen Amerikaanse troepen in Irak. Toen hij in 2005 zelf op een vliegtuig naar Damascus wilde stappen, werd hij gearresteerd. De Syrische hoofdstad was destijds nog een springplank voor jihadisten die naar Irak wilden.

Onderwerp van documentaire

Pas drie jaar later werd Kouachi veroordeeld tot drie jaar cel, waarvan hij de helft uitzat. Over zijn jihadplannen en zijn doel ('sterven als martelaar') sprak hij met journalisten. De makers van de documentaire Pièces à conviction zagen ,,een rapfan die liever achter meiden aanzit dan naar de moskee gaat'' onder invloed van radicalen komen. Kort nadat de documentaire op tv was geweest, werd hij gepakt.

Tegenover de rechter noemde Kouachi een motief: hij besloot naar Irak te gaan toen hij de beelden zag uit de beruchte Abu Ghraib-gevangenis, waar Amerikaanse militairen gevangenen martelden en vernederden. Oorspronkelijk was hij van plan geweest Joodse doelen in Frankrijk aan te vallen, maar dat praatte de 'prediker' die hem begeleidde, uit zijn hoofd. Zijn advocaat stelt dat hij geen vrome moslim is: hij rookt, drinkt en heeft vriendinnen.

Plan voor bevrijding terrorist

Chérif Kouachi wist vervolgens uit handen van justitie te blijven. Hij zou contacten hebben met veroordeelde terroristen. Samen met zijn broer zou hij in 2010 betrokken zijn geweest bij een plan om de tot levenslang veroordeelde terrorist Smain Ait Ali Belkacem, een Algerijn, uit de gevangenis te bevrijden. Het plan werd niet uitgevoerd, van een zaak kwam het niet.

Volgens diverse media zouden de broers afgelopen zomer uit Syrië zijn teruggekeerd. De autoriteiten hebben dat nog niet officieel bevestigd.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl